İnsani ikamet izni müracaatı nasıl yapılır, 6458 sayılı kanunda belirtilen insani sebeplerden dolayı Türkiye’de kalmaya devam etmesi zorunlu olan yabancılara verilen istisnai ikamet izin türüdür. Bu ikamet izninden faydalanabilmek için, başvuruda ileri sürülen hususların 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 46. ve 47. maddelerinde insani ikamet izni düzenlenmiştir.
İnsani İkamet İzni Düzenlenebilecek Yabancılar Kimlerdir?
– Çocuğun yüksek yararı söz konusu olduğunda,
– Haklarında sınır dışı etme veya Türkiye’ye giriş yasağı kararı alındığı hâlde; yabancıların Türkiye’den çıkışları yaptırılamadığında ya da Türkiye’den ayrılmaları makul veya mümkün görülmediğinde,
– Kanunun 55. maddesi uyarınca yabancı hakkında sınır dışı etme kararı alınmadığında,
– Kanunun 53. 72. ve 77. maddelerine göre yapılan işlemlere karşı yargı yoluna başvurulduğunda,
– Başvuru sahibinin ilk iltica ülkesi veya güvenli üçüncü ülkeye geri gönderilmesi işlemlerinin devamı süresince,
– Acil nedenlerden dolayı veya ülke menfaatlerinin korunması ile kamu düzeni ve kamu güvenliği açısından Türkiye’ye girişine ve Türkiye’de kalmasına izin verilmesi gereken yabancıların, ikamet izni verilmesine engel teşkil eden durumları sebebiyle diğer ikamet izinlerinden birini alma imkânı bulunmadığında,
– Olağanüstü durumlarda, insani ikamet izni düzenlenebilir.
Çocuğun Yüksek Yararı Olması
Çocuğun yüksek yararının olması halinde, insani ikamet izni düzenlenebilecektir. Çocuğun yüksek yararına dayanılarak verilen ikamet izni, çocuğun anne ve babasına da verilebilir. Çocuğun yüksek yararının söz konusu olup olmadığı, her somut olayın özelliklerine göre idare tarafından takdir edilmektedir.
Bu duruma örnek olarak, Türkiye’de tedavi gibi çeşitli sebeplerle bulunmak zorunda olan çocuğun anne ve babasına insani oturma izni çıkarılması, annesi yabancı olan çocuğun Türk vatandaşı olup eğitimine Türkiye’de devam etmek istemesi verilebilir. Böyle bir ihtimalde, anne veya babanın farklı bir ikamet iznine başvuramıyor olması gerekmektedir.
Yabancıların Türkiye’den Çıkış Yapamaması
Türkiye’ye giriş yasağı olmasına rağmen Türkiye’de bulunan yabancının ülkeden çıkışının sağlanamadığı veya Türkiye’den ayrılması makul yahut mümkün olmadığı hallerde istisnai ikamet izni verilir.
Yabancı kişi hakkında sınır dışı edilme kararı verilmesine rağmen Türkiye’den çıkışı sağlanamamış, kişinin ülkeden çıkışı makul veya mümkün görülmemiş ise de istisnai ikamet izni verilebilmektedir.
Yabancı Hakkında Sınır Dışı Kararı Alınmasının Mümkün Olmaması
Kanunda belirtilen bazı durumlarda, yabancılar hakkında sınır dışı kararı alınması, alınacak olsa dahi uygulanması mümkün olmamaktadır. Bu durumda olan yabancılara, insani ikamet izni verilebilmektedir. Hakkında sınır dışı kararı alınamayacak olan bu yabancılar şunlardır:
- Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunan kişiler,
- Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülen kimseler,
- Hayati tehlike arz eden hastalıkları için Türkiye’de tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar,
- Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları,
- Tedavileri tamamlanıncaya kadar psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları için sınır dışı kararı alınamayacak, alınsa dahi uygulanamayacaktır.
Sınır dışı engelinin ortadan kalkması halinde ise ikamet izni iptal edilmekte ve sınır dışı işlemi yerine getirilmektedir.
Sınır Dışı İşlemlerine Karşı Yargı Yoluna Başvurulması
Gerekçeli sınır dışı kararı, hakkında karar verilen yabancıya veya yasal temsilcisine yahut avukatına tebliğ edilir. İlgili karar tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesine başvurarak sınır dışı kararının iptalini talep edebilir. Sınır dışı kararına karşı dava açılması halinde, sınır dışı kararının uygulanması kendiliğinden durmaktadır. Bu durumda kişiye, insani ikamet izni verilmektedir.
Uluslararası Koruma Başvurusunun Kabul Edilemez Olduğu Kararına Karşı Dava Açılmış Olması
Uluslararası koruma başvurusunun kabul edilemez olduğu kararına karşı yargı yoluna başvurulması durumunda (yabancının kendi rızası ve YUKK 54/b,d ve k bentleri dışında) yargılama bitinceye kadar yabancıya insani oturma izni verilir.
Uluslararası koruma başvurusunun geri çekilmesi veya geri çekilmiş sayılması kararına karşı dava açılması durumunda da yabancı hakkında insani ikamet izni düzenlenmektedir.
Başvuru Sahibinin Güvenli Ülkeye Gönderilme Sürecinde Olması
Yabancı, Türkiye’ye ilk iltica ülkesinden ya da güvenli üçüncü ülkeden gelmesi halinde, uluslararası koruma başvurusu reddedilir. Fakat geri gönderme işlemi gerçekleşene kadar ülkede kalmasına izin verilmektedir. Bu durumda da insani ikamet izni verilebilir.
Ayrıca yabancı, ilk iltica ülkesi ya da güvenli üçüncü ülke tarafından kabul edilmezse, uluslararası koruma başvurusuna ilişkin işlemler devam edilir.
Diğer İkamet İzinlerinden Birini Alma İmkânının Bulunmaması
Acil nedenlerden dolayı veya ülke menfaatlerinin korunması ile kamu düzeni kamu güvenliği açısından Türkiye’ye girişine ve Türkiye’de kalmasına izin verilmesi gereken yabancılara insani oturma izni verilebilir.
Bu yabancıların, ikamet izni verilmesine engel olan durumları nedeniyle diğer ikamet izinlerinden birini alma imkanının bulunmaması gerekmektedir.
Olağanüstü Durumlar
YUKK 46/1-f bendinde yer alan “olağanüstü durumlarda” insani ikamet izni düzenlenmesi ifadesi açık değildir. Ayrıca olağanüstü durumlardan ne anlaşılması gerektiği hususunda YUKK Yönetmeliğinde de bir hüküm belirtilmemiştir. Burada somut olayın özellikleri değerlendirilerek olağanüstü durum olup olmadığı hakkında değerlendirme yapılmakta ve ona göre karar verilmektedir.
Örneğin, ülkesinde yaşanan olaylar nedeniyle iniş yapacağı havalimanı zarar gören ve bu nedenle ülkesine yapılacak tüm uçuşların iptal edilmesi durumunda ilgili yabancıya, bu süre boyunca Türkiye’de yasal olarak ikamet edebilmesi amacıyla insani oturma izni verilebilir.
İnsani İkamet İzni Alma Şartları Nelerdir?
İnsani ikamet izni alma şartları şunlardır:
- İstisnai sebeplerden birinin varlığı
- Başvuru için gerekli harcın vergi dairesine yatırılmış olması
- İl göç idaresine yazılı dilekçe ile başvuru yapılması
- Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından başvuruya onay verilmesi
Yukarıda belirtilen insani ikamet izni alma şartları yerine getirildikten sonra valiliğe bağlı İl Göç İdaresi Müdürlüğüne başvuru yapılır. İl Göç İdaresine; Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, ikamet izni verilebileceğine dair onay verdiği takdirde ilgili yabancıya insani oturma izni tezkeresi verilir.
İnsani ikamet izni şartları diğer izin şartlarından farklıdır. Diğer ikamet izinlerinin verilmesindeki şartlar aranmadan insani ikamet izni verilebilir.
İnsani İkamet (Oturma) İzni Kaç Yıllık Sürelerle Düzenlenebilir?
İnsani ikamet izni Bakanlığın onayı alınmak ve en fazla birer yıllık sürelerle olmak kaydıyla valilikler tarafından verilir ve uzatılabilir.
İnsani İkamet İzni Red, İptal veya Uzatılmama nedenleri nelerdir?
İnsani ikamet izni (Yabancı Oturma İzni) Bakanlığın onayı alınmak kaydıyla, iznin verilmesini zorunlu kılan şartlar ortadan kalktığında valiliklerce iptal edilir ve uzatılmaz.
İnsani İkamet (Oturma) İznine İlişkin Diğer Hususular İnsani oturma izni alan yabancılar iznin veriliş tarihinden itibaren en geç yirmi iş günü içinde adres kayıt sistemine kayıt yaptırmak zorundadır. İnsani ikamet iznine sahip olan kişiler, bu izinlerinin süresi içinde uzun dönem ikamet izni hariç olmak üzere şartlarını taşıdıkları diğer ikamet izinlerinden birisi için başvurabilirler. İnsani ikamet izni ile geçirilen süreler, Kanunda öngörülen ikamet izin sürelerinin toplanmasında hesaba katılmamaktadır.
İnsani İkamet İzni Müracaatı Nasıl Yapılır? Detaylı bilgi için YouTube kanalımızı ziyaret edebilir ve sitemizin iletişim kısmından bizlerle iletişime geçebilirsiniz.
